Tình trạng thừa cân béo phì hiện nay

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WTO), Từ năm 1975 đến nay, tỷ lệ người thừa cân béo phì trên thế giới đã tăng gần gấp 3 lần, hiện thế giới đang có gần 2 tỷ người thừa cân béo phì. Cũng theo WHO, béo phì có thể trở thành “dịch bệnh” khi xã hội ngày càng phát triển. Năm 2022, châu Âu là châu lục đầu tiên trên thế giới mà tỷ lệ béo phì đã đạt đến “tỷ lệ dịch bệnh”. Không có quốc gia nào trong khu vực này có khả năng ngăn chặn tỷ lệ béo phì gia tăng cho đến năm 2025.

Tại Việt Nam, tỷ lệ mắc béo phì không cao so với khu vực nhưng tốc độ tăng đang nhanh nhất trong các nước Đông Nam Á, ở mức 38%. Đáng báo động là tình trạng béo phì ở trẻ em độ tuổi đi học, tăng từ 8,5% lên 19% chỉ trong vòng 10 năm (2010-2020), đặc biệt khu vực thành thị cao gấp đôi nông thôn

Hậu quả của thừa cân, béo phì

Béo phì – vốn không được gọi là bệnh, nhưng lại là nguyên nhân dân đến nhiều căn bệnh nguy hiểm, đặc biệt là các bệnh không lây nhiễm và thậm chí là tử vong.

Bệnh tim mạch

Thừa cân, béo phì làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, chẳng hạn như xơ vữa động mạch, đau tim, đột quỵ. Theo thống kê của Quỹ tim mạch Anh BHF, số người tử vong vì bệnh tim liên quan đến béo phì là 31 nghìn người/năm, cao hơn cả số người tử vong do mắc các bệnh tim mạch liên quan đến thuốc lá. Nguyên nhân là do thừa cân, béo phì làm tăng lượng cholesterol xấu (LDL) và giảm lượng cholesterol tốt (HDL) trong máu. Điều này khiến động mạch bị xơ cứng và thu hẹp, dẫn đến tắc nghẽn mạch máu và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.

Bệnh tiểu đường

Thừa cân, béo phì làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2. Nguyên nhân là do thừa cân, béo phì làm tăng lượng insulin trong máu. Insulin là hormone giúp cơ thể sử dụng glucose để tạo năng lượng. Khi lượng insulin trong máu tăng cao, cơ thể sẽ trở nên kháng insulin, khiến glucose không được sử dụng hết và tích tụ trong máu, dẫn đến bệnh tiểu đường.

Rối loạn chuyển hóa

Thừa cân, béo phì cũng làm tăng nguy cơ mắc các rối loạn chuyển hóa, chẳng hạn như tăng huyết áp, mỡ máu cao. Nguyên nhân là do thừa cân, béo phì làm tăng lượng chất béo trong máu, dẫn đến tăng huyết áp và mỡ máu.

Một số loại ung thư

Thừa cân, béo phì làm tăng nguy cơ mắc một số loại ung thư, chẳng hạn như ung thư vú, ung thư đại trực tràng, ung thư cổ tử cung. Nguyên nhân là do thừa cân, béo phì làm thay đổi nồng độ hormone trong cơ thể, tạo điều kiện cho tế bào ung thư phát triển.

Các bệnh lý về xương khớp

Thừa cân, béo phì làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý về xương khớp, chẳng hạn như thoái hóa khớp, đau lưng. Nguyên nhân là do thừa cân, béo phì làm tăng áp lực lên xương khớp, khiến xương khớp bị tổn thương và dẫn đến đau đớn, khó vận động.

Các vấn đề tâm lý

Thừa cân, béo phì cũng có thể gây ra các vấn đề tâm lý, chẳng hạn như trầm cảm, lo âu, tự ti. Nguyên nhân là do thừa cân, béo phì khiến người bệnh cảm thấy tự ti về ngoại hình của mình, dẫn đến các vấn đề tâm lý.

Hậu quả khác

Ngoài ra, thừa cân, béo phì còn có thể gây ra một số hậu quả khác, chẳng hạn như:

– Khó mang thai và sinh con: Thừa cân, béo phì làm tăng nguy cơ khó mang thai và sinh con, đồng thời cũng làm tăng nguy cơ sinh non, thai chết lưu, dị tật bẩm sinh cho thai nhi.

– Khó thở: Thừa cân, béo phì làm tăng áp lực lên lồng ngực, khiến người bệnh khó thở.

– Giảm tuổi thọ: Thừa cân, béo phì làm giảm tuổi thọ của người bệnh.

Nguyên nhân gây nên thừa cân béo phì

Nguyên nhân gây ra thừa cân, béo phì là do sự mất cân bằng giữa lượng calo nạp vào cơ thể và lượng calo tiêu hao. Khi lượng calo nạp vào nhiều hơn lượng calo tiêu hao, cơ thể sẽ tích trữ năng lượng dưới dạng chất béo, dẫn đến tăng cân.

Có nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến sự mất cân bằng này, bao gồm:

– Chế độ ăn uống: Chế độ ăn uống quá nhiều calo, đặc biệt là calo từ chất béo, đường và tinh bột, sẽ khiến lượng calo nạp vào cơ thể tăng cao.

– Ít vận động: Vận động giúp tiêu hao năng lượng, ngăn ngừa tích tụ chất béo. Do đó, người ít vận động sẽ có nguy cơ bị thừa cân, béo phì cao hơn.

– Di truyền: Một số người có nguy cơ bị thừa cân, béo phì cao hơn do di truyền.

– Một số bệnh lý: Một số bệnh lý, chẳng hạn như rối loạn tuyến giáp, có thể gây tăng cân.

– Sử dụng một số loại thuốc: Một số loại thuốc, chẳng hạn như thuốc chống trầm cảm, có thể gây tăng cân.

Ngoài ra, thừa cân, béo phì cũng có thể do một số yếu tố khác gây ra, chẳng hạn như:

– Môi trường: Môi trường sống hiện đại, với nhiều thức ăn nhanh, đồ ăn chế biến sẵn, đồ ăn nhiều dầu mỡ, đường và tinh bột, khiến người ta dễ bị thừa cân, béo phì.

– Lối sống: Lối sống ít vận động, ngồi nhiều, thức khuya, cũng là những yếu tố có thể làm tăng nguy cơ bị thừa cân, béo phì.

Cách điều trị thừa cân, béo phì

Cách điều trị thừa cân, béo phì hiệu quả nhất là điều chỉnh chế độ ăn uống và tăng cường vận động. Cụ thể, cần thực hiện các biện pháp sau:

– Điều chỉnh chế độ ăn uống:

+ Giảm lượng calo nạp vào cơ thể: Hạn chế ăn đồ ăn nhanh, đồ ăn chế biến sẵn, đồ ăn nhiều dầu mỡ, đường và tinh bột. Ăn nhiều rau, hoa quả, ngũ cốc nguyên hạt.

+ Ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày: Ăn 5-6 bữa nhỏ trong ngày thay vì 3 bữa lớn. Điều này giúp cơ thể tiêu hóa thức ăn tốt hơn và giảm cảm giác thèm ăn.

+ Uống nhiều nước: Uống đủ nước giúp cơ thể đào thải độc tố và hạn chế cảm giác thèm ăn.

– Tăng cường vận động:

+ Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày/tuần.

+ Chọn các bài tập phù hợp với sức khỏe và sở thích của bản thân.

Ngoài ra, có thể áp dụng một số biện pháp hỗ trợ khác, chẳng hạn như:

– Liệu pháp tâm lý: Liệu pháp tâm lý có thể giúp người bệnh kiểm soát cảm xúc, từ đó giảm ăn vặt và ăn uống lành mạnh hơn.

– Thuốc giảm cân: Thuốc giảm cân chỉ nên được sử dụng dưới sự hướng dẫn của bác sĩ.

– Phẫu thuật giảm cân: Phẫu thuật giảm cân là biện pháp cuối cùng, chỉ áp dụng cho những người thừa cân, béo phì nặng và không đáp ứng với các biện pháp điều trị khác.

Cách phòng tránh thừa cân, béo phì

Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh:

• Ăn nhiều rau, hoa quả, ngũ cốc nguyên hạt. Do rau, hoa quả và ngũ cốc nguyên hạt là những thực phẩm giàu chất xơ, vitamin và khoáng chất. Chất xơ giúp tạo cảm giác no lâu, từ đó giúp giảm ăn vặt và ăn uống lành mạnh hơn.
• Hạn chế ăn đồ ăn nhanh, đồ ăn chế biến sẵn, đồ ăn nhiều dầu mỡ, đường và tinh bột. Do đồ ăn nhanh, đồ ăn chế biến sẵn, đồ ăn nhiều dầu mỡ, đường và tinh bột là những thực phẩm chứa nhiều calo và chất béo bão hòa. Ăn nhiều các loại thực phẩm này sẽ khiến bạn tăng cân nhanh chóng.

Tăng cường vận động: Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày/tuần.  Tập thể dục giúp tiêu hao năng lượng, ngăn ngừa tích tụ chất béo. Các hình thức tập có thể là Aerobic, Gym, Yoga, ….

Kiểm soát cân nặng: Cân thường xuyên để theo dõi cân nặng và kịp thời điều chỉnh chế độ ăn uống, vận động nếu cần. Cân thường xuyên sẽ giúp bạn phát hiện sớm tình trạng thừa cân, béo phì và kịp thời điều chỉnh chế độ ăn uống, vận động. Nếu thấy cân nặng tăng lên, bạn cần điều chỉnh chế độ ăn uống, vận động để kiểm soát cân nặng.

Cách nhận biết thừa cân béo phì bằng chỉ số BMI

Chỉ số BMI (Body Mass Index) hay còn gọi là chỉ số khối cơ thể, chỉ số thể trọng, là một công cụ thường được sử dụng để đo lượng mỡ trong cơ thể. Chỉ số BMI chuẩn được tính dựa trên chiều cao và cân nặng, áp dụng cho nam và nữ trưởng thành.

Những bài viết có thể bạn quan tâm:

Top 5 loại thực phẩm cải thiện sức khoẻ tim mạch

Bệnh tim nên ăn gì? Top 10 thực phẩm nên ăn

Bệnh tiểu đường: Gợi ý 5 nhóm thực phẩm tốt cho sức khỏe

Sinh viên thực hiện: Lê Văn Linh

Mã sinh viên: 21050909

Lớp: QH-2021-E KTQT CLC 1

Lớp học phần: INE3104 8